ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ
Κωνσταντίνου Ζορμπᾶ
Ὁ σκοπός τοῦ Τριωδίου
σκοπός τῆς λειτουργικῆς περιόδου τοῦ Τριωδίου μέσα στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι νά μᾶς θυμίσει ὅλες τίς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ, τίς ὁποῖες ἔκανε ἀπό τότε πού μᾶς δημιούργησε. Θέλει ἀκόμη ἡ Ἐκκλησία μας τήν περίοδο αὐτή νά μᾶς βοηθήσει νά μήν ξεχάσουμε πώς εἴμαστε πλάσματα τοῦ Θεοῦ μέ τελικό μας προορισμό τήν ἕνωσή μας μέ τόν Θεό.
Τό Τριώδιο μᾶς μιλάει ἐπίσης καί γιά τά ἅγια Πάθη τοῦ Κυρίου μας, γιά τήν Ἀνάστασή Του καί τήν ἄνοδό του στούς οὐρανούς.
Οἱ Ὕμνοι τοῦ Τριωδίου εἶναι ἀνεπανάληπτα κείμενα. Εἶναι κείμενα θεολογικά, δοξολογικά καί κατηχητικά. Οἱ θμνογράφοι ὑμνοῦν καί δοξάζουν. Γι' αὐτό καί δέν μποροῦμε νά τά θεωρήσουμε ἁπλῶς ὡς φιλολογικά κείμενα, ἀλλά ὡς ἀναπόσπαστα στοιχεῖα τῆς λειτουργικῆς ζωῆς καί πράξης τῆς Ἐκκλησίας μας.
"Ὁ Δημιουργός τῶν ἄνω καί τῶν κάτω
Τρισάγιον μέν ὕμνον ἐκ τῶν Ἀγγέλων
Τριώδιον δέ παρ' ἀνθρώπων δέχου".
Οἱ παραπάνω στίχοι τοῦ Τριωδίου, πού ψάλλουμε τήν περίοδο αὐτή, ἀντί γιά προοίμιο, μιλοῦν γιά τούς Ἀγγέλους πού ἀναπέμπουν στόν Δημιουργό τῶν ἄνω τόν τρισάγιο ὕμνο, ἐνῶ οἱ ἄνθρωποι ψάλλουν πρός τόν Δημιουργό τῶν κάτω ἀγγελικούς ὕμνους. Ἀπό αὐτούς τούς τριωδίους ὕμνους -τρεῖς ὠδές-ἔλαβε καί τό ὄνομά της ἡ περίοδος τοῦ λειτουργικοῦ ἔτους πού διανύουμε. Ἀνάλογα μέ τόν ἰδιαίτερο χαρακτήρα του, παλαιότερα, τό διέκριναν σέ Τριώδιον Κατανυκτικόν, ἀπό τήν ἀρχή μέχρι καί τό Πάσχα, καί σέ Τριώδιον Χαρμόσυνον ἀπό τό Πάσχα μέχρι τήν Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων, πού κατακλείει τόν κύκλο τῶν κινητῶν ἑορτῶν. Τό ξεχωριστό λειτουργικό βιβλίο περιλαμβάνει τίς καθημερινές Ἀκολουθίες καί χωρίζεται : α) στήν προπαρασκευαστική περίοδο τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς, β) στήν Μεγάλη Σαρακοστή, καί γ) στήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα.
Κυριακή των Απόκρεω
τρίτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στο πιο φοβερό γεγονός της ανθρώπινης ιστορίας, στη μέλλουσα Κρίση, ως απαραίτητος προβληματισμός των πιστών αυτή την αγωνιστική αυτή περίοδο.Ἅγιοι Ἐννέα Μάρτυρες τῆς Κολὰ ἐν Γεωργίᾳ (22 Φεβρουαρίου)
ό μαρτύριο τῶν ἐννέα παιδομαρτύρων ἔγινε τόν 6ο αἰῶνα μ.Χ. στή Γεωργία.
Σέ ἕνα μεγάλο χωριό τῆς νοτιοδυτικῆς Γεωργίας, στήν πεδιάδα Κολά, ὅπου βρίσκονται οἱ πηγές τοῦ ποταμοῦ Κύρου, ζοῦσαν ἐλάχιστοι Χριστιανοί. Οἱ περισσότεροι κάτοικοι ἦταν ἀκόμη εἰδωλολάτρες. Τά παιδιά τῶν Χριστιανῶν ἔπαιζαν μέ τά παιδιά τῶν εἰδωλολατρῶν καί μόλις ὁ ἱερεύς κτυποῦσε τήν καμπάνα γιά τόν Ἑσπερινό, ἄφηναν τό παιχνίδι καί ἔτρεχαν στήν Ἐκκλησία. Τά ἀκολουθοῦσαν ὅμως πάντοτε ἐννέα ἀπό τά παιδιά τῶν εἰδωλολατρῶν: ὁ Γουαράμ, ὁ Μπακάρ, ὁ Βάτσε, ὁ Μπατζίμι, ὁ Τάτσι, ὁ Τζουανσέρι, ὁ Ραμάζι καί ὁ Παρσμάν. Μά σάν ἔφθασαν στήν πύλη τοῦ ναοῦ, οἱ Χριστιανοί δέν ἐπέτρεπαν σέ αὐτά νά εἰσέλθουν στό ναό. Αὐτό ἔγινε ἀρκετές φορές. Τά παιδιά ἐπέμεναν καί ἀποφάσισαν νά βαπτισθοῦν Χριστιανοί.
Ὁ ἱερεύς τοῦ χωριοῦ, ἕνας σεβάσμιος καί ἅγιος λευΐτης, τά κατήχησε καί τά δίδαξε τίς εὐαγγελικές ἐντολές. Δέν τολμοῦσε ὅμως νά τά βαπτίσει τήν ἡμέρα, διότι φοβόταν τούς εἰδωλολάτρες. Μία νύχτα, λοιπόν, τά πῆρε μαζί του καί τά ὁδήγησε στόν ποταμό. Πολλοί Χριστιανοί τόν ἀκολούθησαν. Τήν ἐποχή ἐκείνη τό ποτάμι ἦταν παγωμένο. Μά μόλις τά παιδιά μπῆκαν μέσα, γιά νά βαπτισθοῦν, τό νερό, μέ τή δύναμη τοῦ Θεοῦ, ἔγινε ζεστό. Τό ἐξαίσιο αὐτό θαῦμα τό ἀκολούθησε ἕνα ἄλλο θαυμαστό γεγονός: Ἄγγελοι ἀπό τόν οὐρανό κατέβηκαν καί τά ἔνδυσαν μέ λευκούς χιτῶνες.
Τήν ἑπόμενη ἡμέρα οἱ εἰδωλολάτρες γονεῖς ἀναζήτησαν τά παιδιά τους. Τά βρῆκαν στά σπίτια τῶν Χριστιανῶν καί πληροφορήθηκαν τί εἶχε συμβεῖ. Ἔγιναν ἔξαλλοι καί ὀργίσθηκαν. Ἄρχισαν νά τά κτυποῦν καί νά προσπαθοῦν νά τά πείσουν νά ἀρνηθοῦν τόν Χριστό. Ἐκεῖνα ὅμως ὁμολογοῦσαν μέ ἀθῳότητα καί ἀνδρεία τήν πίστη τους στόν Κύριο.
Ἔτσι ἀποφάσισαν νά τά φονεύσουν, πρός παραδειγματισμό καί τῶν ὑπολοίπων συγχωριανῶν τους. Μέ ἐπικεφαλής τόν ἡγεμόνα πῆγαν κοντά στόν ποταμό καί ἔσκαψαν ἕνα βαθύ λάκκο, ὅπου ἔριξαν μέσα τούς μικρούς Ἁγίους. Ἤσαν ὅλοι ἀπό ἑπτά μέχρι ἐννέα χρόνων.
Εὕρεσις Τιμίων Λειψάνων Ἁγίων Ἀποστόλων Ἀνδρονίκου καὶ Ἰουνίας (22 Φεβρουαρίου)
ά ἱερά λείψανα εὑρέθηκαν ἐπί βασιλείας τοῦ Ἡρακλείου (610 – 641 μ.Χ.) καί Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Θωμά Α’ (607 – 610 μ.Χ.) κείμενα στή γῆ. Μετά δέ ἀπό ἀρκετό χρόνο ἀποκαλύφθηκε μέ θεία ἐπιφάνεια στόν κληρικό Νικόλαο, πού ἦταν καλλιγράφος, ὅτι τά ἱερά λείψανα ἀνῆκαν στούς Ἁγίους Ἀποστόλους Ἀνδρόνικο καί Ἰουνία, τούς ὁποίους ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μνημονεύει στήν πρός Ρωμαίους ἐπιστολή του.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τόν τάφον σου Σωτήρ.
Ὡς ῥόδα νοητά, καί χαρίτων ταμεῖα, ἐφάνησαν ἐκ γῆς, τά σεπτά ὑμῶν σκηνή, πανένδοξοι Μάρτυρες, Ἐκκλησίας ἑδραίωμα, διαπνέοντα, τῶν ἰαμάτων τήν χάριν, καί παρέχοντα, ὀσμήν ζωῆς τοῖς ἐκ πόθου, ὑμᾶς μακαρίζουσι.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. β’. Τήν ὑπέρ ἡμῶν.
Ἀθλοφορικήν, ἐκφαίνοντα εὐκληρίαν, καί πνευματικήν, ἐκπνέοντα εὐωδίαν, ἀνεφάνησαν γῆθεν ὑμῶν νῦν τά λείψανα, Ἀθλοφόροι παναοίδιμοι, τῶν Ἀγγέλων ὁμοδίαιτοι, καί Χριστοῦ κήρυκες ἔνθεοι· ὃν δυσωπεῖτε θερμῶς, τοῦ σωθῆναι ἡμᾶς.
Μεγαλυνάριον.
Ἤνθησαν ὡς κρίνα μυροβαφῆ, τά λείψανα ἤδη, ἐν τῷ κόσμῳ ὑμῶν σεπτῶς, καί τῆς ἀφθαρσίας, τῇ νοητῇ εὐπνοίᾳ, Μάρτυρες τοῦ Κυρίου, ἡμᾶς εὐφραίνουσι.
Ὅσιος Ἀθανάσιος ὁ Ὁμολογητής ὁ ἐν Παυλοπετρίῳ (22 Φεβρουαρίου)
Ὅσιος Ἀθανάσιος, ὁ Ὁμολογητής, γεννήθηκε στήν Κωνσταντινούπολη ἀπό πλούσιους καί εὐλαβεῖς γονεῖς. Σέ νεαρή ἡλικία προσῆλθε στή μονή Παυλοπετρίου, ἡ ὁποία βρίσκεται στόν κόλπο τῆς Νικομήδειας, μεταξύ τῶν χωρίων Παντειχίου καί Τούζλων καί ἐκεῖ ἐκάρη μοναχός.
Ὁ Ὅσιος Ἀθανάσιος συνδέθηκε διά φιλίας μέ τόν Θεόδωρο τόν Στουδίτη καί τόν Ἰωάννη, ἡγούμενο τῆς μονῆς Καθαρῶν († 27 Ἀπριλίου) καί ἀγωνίσθηκε σκληρά ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας κατά τήν περίοδο τῆς εἰκονομαχίας. Ἐπί αὐτοκράτορα Λέοντος τοῦ Ἰσαύρου (813 – 820 μ.Χ.) καταδιώχθηκε καί αὐτός μαζί μέ ἄλλους Ὁμολογητές τῆς πίστεως ὑπέρ τῶν ἁγίων εἰκόνων καί ἐξορίσθηκε.
Ὁ Ὅσιος Ἀθανάσιος ἀναδείχθηκε πηγή τῆς Ὀρθοδοξίας καί λιμένας τῆς Ἐκκλησίας καί κοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
Ἅγιος Ἀρίστων ὁ Θαυματουργός Ἐπίσκοπος Ἀρσινόης Κύπρου (22 Φεβρουαρίου)
Ἅγιος Ἀρίστων ἔζησε στήν Κύπρο κατά τά τέλη τοῦ 4ου καί ἀρχές τοῦ 5ου αἰῶνα μ.Χ. Κατά τήν ἐποχή ἐκείνη στήν ἐπαρχία τῆς Πάφου ὑπῆρχαν δύο Ἐπίσκοποι. Ἕνας στήν περιοχή τῆς Πάφου μέ ἕδρα τή Νέα Πάφο καί ὁ ἄλλος στήν περιοχή τῆς Ἀρσινόης μέ ἕδρα τήν Ἀρσινόη, ἐκεῖ πού βρίσκεται σήμερα ἡ πόλη τῆς Χρυσοχούς. Σύμφωνα μέ ὅσα ἀναφέρει ὁ Ἅγιος Νεόφυτος ὁ Ἔγκλειστος († 24 Ἰανουαρίου), ὁ Ἅγιος Ἀρίστων εἶναι ὁ δεύτερος κατά σειρά Ἐπίσκοπος Ἀρσινόης. Πρῶτος ἀναφέρεται κάποιος Νικόλαος. Ἀκολουθεῖ αὐτός καί ὕστερα οἱ Ἅγιοι Νίκων καί Ἀρκάδιος. Καί οἱ τρεῖς αὐτοί Ἅγιοι, Ἀρίστων, Νίκων καί Ἀρκάδιος, θεωροῦνται κατά τόν Ὅσιο Νεόφυτο ἰσάξιοι τῶν τριῶν μεγάλων Πατέρων καί Ἱεραρχῶν τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου.
Ὁ Ἅγιος Ἀρίστων καταγόταν ἀπό εὐσεβεῖς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι φρόντισαν γιά τήν κατά Θεόν παιδεία καί ἀνατροφή τοῦ υἱοῦ τους. Ἡ ἀρετή καί ἡ κατά Χριστόν πολιτεία ἦταν ὁ σκοπός τῆς ζωῆς τοῦ Ἁγίου Ἀρίστωνος. Ἡ ὁλοκληρωτική αὐτοπαράδοσή του στόν Κύριο τόν βοήθησε νά ἀποκτήσει τήν ἀρετή τῆς πραότητας καί τή βασιλίδα τῶν ἀρετῶν, τήν ταπείνωση, καί ἀπό αὐτή τήν ἁγιότητα. Μέ ἔργα καί λόγια ἔγινε φλογερός διδάσκαλος τῆς εὐσέβειας καί τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, προστάτης τῶν ὀρφανῶν, παρήγορος ἄγγελος τῶν πτωχῶν καί ἀσθενούντων, πατέρας στοργικός γιά ὅλους. Ὁ λόγος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, «ὅσῳ μέγας εἶ, τοσούτῳ ταπεινοῦ σεαυτόν, καί ἔναντι Κυρίου εὑρήσεις χάριν», βρῆκε τή ἐφαρμογή του στό πρόσωπο τοῦ Ἁγίου. Ὁ Ἅγιος Θεός τόν ἀξίωσε καί τοῦ χαρίσματος τῆς θαυματουργίας. Ἡ γραφίδα τοῦ Ὁσίου Νεοφύτου γράφει γιά τόν Ἅγιο Ἀρίστωνα ὅτι ἦταν «κατά δαιμόνων ἄριστος ἀριστεύς».
Ὁ Ἅγιος Ἀρίστων κοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Τῆς ποίμνης σου ἄριστα ἱεραρχήσας, σοφέ, φωτί κατελάμπρυνας ταύτην Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, Ἀρίστων μακάριε· ὅθεν καί τήν ψυχήν σου, θεῖοι ἄγγελοι ἦραν, ἵνα τό στέφος λαβῆς, ὡς πιστός οἰκονόμος, πρεσβεύων ἀκαταπαύστως ὑπέρ τῶν τιμώντων σε.
